Trong y học có hai vấn đề
lớn nhất phải giải quyết là chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả. Y học
nano đã giúp thầy thuốc cải tiến được cả hai điều này. Nhờ những kỹ thuật thăm
dò chẩn đoán nano, bác sĩ có thể phát hiện những thay đổi bệnh lý từ rất sớm,
khi căn bệnh mới bắt đầu. Nanomedicine giúp thăm dò đánh giá vị trí, mức độ
nặng nhẹ của căn bệnh rất chuẩn xác đến mức “nano”. Nhờ đánh giá, định vị sớm
và chính xác, bệnh nhân thường được điều trị sớm, trong khoảng “thời gian vàng”
nên kết quả thường rất khả quan. Với phương pháp nano, thuốc đặc hiệu được đưa đến
“tận nơi”, nên vừa không tác hại các tế bào, mô, cơ quan xung quanh vừa giúp
tiết kiệm được thuốc đặc trị.
Thuốc
tạo bởi công nghệ nano và hệ dẫn thuốc nano sử dụng hệ tiểu phân nano có nhiều
ưu điểm như tăng hấp thu, tăng sinh khả dụng; tăng độ ổn định dược chất; tăng
tính an toàn. Tiểu phân nano do có kích thước nhỏ, năng lượng tự do bề mặt lớn
và diện tích tiếp xúc lớn nên khả năng và tốc độ hòa tan tăng, nhờ đó làm tăng
sinh khả dụng (tốc độ và mức độ hấp thu của dược chất tới đích tác dụng) của
thuốc. Điều này giúp làm giảm liều điều trị của nhiều thuốc như thuốc chống ung
thư, chống nấm, thuốc kháng viêm không streroid (NSAIDs)…
Các
tiểu phân nano (đặc biệt là tiểu phân nano có dược chất gắn với chất mang) dễ
dàng đi qua được tế bào, xâm nhập máu, hệ thống nội bào, gan, tủy xương, màng
ruột, lớp niêm mạc… Điều này có ý nghĩa đặc biệt đối với các dược chất có đặc
tính sinh dược học kém như tính thấm qua biểu mô tế bào kém, tan kém trong
nước...
Nhỏ hơn
kích thước nano là các chấm lượng tử với khả năng phát sáng được kiểm soát bởi
kích thước hạt. Chính nhờ khả năng phát sáng liên tục, kích thước hạt siêu nhỏ
và khả năng tan tốt trong nước các chấm lượng tử được ứng dụng cho các mục đích
cần sự chính xác cao như truyền dẫn thuốc, gắn thuốc hướng đích, ứng dụng trong
chẩn đóna hình ảnh sinh học và phát hiện di căn ung thư.
Hiện nay trên thế giới, các chấm lượng tử cho ứng dụng
đánh dấu sinh học đã được chế tạo dưới dạng thương phẩm với chất lượng cao,
điển hình là các chấm lượng tử CdSe/CdS bọc polythyleneglycol (PEG) phân tán
trong nước có các nhóm chức sinh học bên ngoài của hãng Invitrogen (Mỹ). Các
chấm lượng tử này có thể đánh dấu trực tiếp sinh học cả in vivo và in
vitro.